Transakcje w firmach rodzinnych pod szczególnym nadzorem

VAT | Organy mogą w konkretnych przypadkach skutecznie zakwestionować rozliczenia podatników, argumentując przy tym, że dana czynność stanowiła nadużycie prawa lub miała charakter pozorny.

Zdarza się, że podatnicy przeprowadzają transakcje z innymi osobami z rodziny lub należącymi do tych osób spółkami. Istnieje wtedy ryzyko zarzucenia im przez organy podatkowe, że taka transakcja ma charakter nadużycia prawa lub też że ma ona charakter czynności pozornej, a na skutek zrealizowania takich czynności nie jest zachowana neutralność VAT w rozliczeniach stron transakcji.

Nie tylko klauzula

15 lipca 2016 r. w ustawie o VAT zaczęła obowiązywać klauzula nadużycia prawa. Jednak nawet przed tym dniem sądy administracyjne potwierdzały prawo organów podatkowych do kwestionowania kalkulacji VAT w przypadku zidentyfikowania nadużycia prawa (np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 29 kwietnia 2011 r., I SA/Wr 1465/10).

Inną istotną w tym kontekście regulacją jest art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. c ustawy o VAT, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne, w przypadku gdy potwierdzają czynności, do których zastosowanie mają przepisy art. 58 i 83 kodeksu cywilnego – w części dotyczącej tych transakcji. Zgodnie z art. 58 § 1 k.c. czynność sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek,...